“Tiền không phải thứ quan trọng nhất trên thế giới. Thời gian mới là thứ đáng giá nhất.”
Hầu hết chúng ta vào một thời điểm nào đó đều nhận thức được rằng tiền là một phương tiện, không phải là mục tiêu cuối cùng. Tiền cho chúng ta những cơ hội, nhưng như nghiên cứu đã cho thấy, lợi ích nó có thể đem tới cho bạn đi theo quy luật hiệu suất giảm dần. Trên thực tế, mối liên kết lớn nhất giữa tiền và sự hạnh phúc đến từ khả năng tiền mua lại thời gian của bạn bằng sự tiện lợi mà nó mang tới.
Thời gian của chúng ta là hữu hạn, và có một quan điểm phổ biến rằng chúng ta càng có nhiều thời gian, chúng ta càng có nhiều cơ hội để trải nghiệm niềm vui và sự thỏa lòng.
Nhưng liệu đó đã phải là toàn bộ câu chuyện? Liệu thời gian có thực sự làm tăng thêm giá trị trong cuộc sống?
Tôi sẽ đưa ra một quan điểm khác. Điều đáng giá nhất trong cuộc đời bạn không phải là thời gian, mà là sự tập trung. Chất lượng của những trải nghiệm trong cuộc sống của bạn không phụ thuộc vào một ngày có bao nhiêu giờ, mà nằm ở việc bạn đã sử dụng quãng thời gian đó như thế nào.
Bạn có thể dành 80 năm cuộc đời bạn cùng với nhiều thời gian rảnh nhất như bạn mong muốn và vẫn không tận dụng được nó bằng một người chỉ sống trong vòng 40 năm nhưng cố gắng tập trung chú ý trực tiếp về những gì họ thực sự quan tâm.
Mặc dù thời gian quả thực là hữu hạn, cùng với sự tập trung, chúng ta có thể đạt được vượt mức so với những gì hầu hết mọi người tận dụng được trong cùng một khoảng thời gian.
Đáng tiếc là, thực tế làm điều ấy có vẻ khó hơn là ta nghĩ.
Thế giới này được thiết kế để chống lại bạn
Một trong những vấn đề lớn nhất với thế hệ chúng ta đó chính là trong khi khả năng quản lý sự tập trung của chúng ta ngày càng có giá trị, thế giới xung quanh chúng ta được thiết kế để cướp lấy khả năng đó nhiều hết mức có thể.
Mạng Internet và những công ty công nghệ xây dựng trên nền tảng Internet đã dân chủ hóa những cơ hội. Thật khó để mà cho rằng ảnh hưởng đơn thuần của những cải tiến này là không tích cực. Mặc dù vậy, điều ấy không có nghĩa rằng hoàn toàn không có sự tổn thất nào cả.
Hội chứng nghiện điện thoại thông minh là có thật. Những căng thẳng, áp lực do công nghệ gây ra cũng là thực.
Những công ty như Google và Facebook không chỉ tạo nên sản phẩm nữa. Họ đang xây dựng những hệ sinh thái. Và cách hiệu quả nhất để tạo lợi nhuận từ một hệ sinh thái là bắt đầu với sự gắn kết mật thiết. Sự gắn kết này được tạo ra bằng cách thiết kế các tính năng để đảm bảo rằng chúng ta sẽ từ bỏ sự chú tâm càng nhiều càng tốt.
Họ tìm thấy những “điểm mù” trong nhận thức của chúng ta, và họ sử dụng điều ấy để làm ảnh hưởng đến hành vi của chúng ta ngay cả khi chúng ta không hề hay biết. Mọi thông báo (notification) mà bạn nhận được, mọi email mà bạn kiểm tra và mọi website bạn ghé thăm đều được tạo dựng một cách kĩ lưỡng để đảm bảo bạn sẽ dành tối đa thời gian gắn bó với sản phẩm của công ty.
Ngày nay, hơn bao giờ hết, chúng ta cần đưa tâm trí của mình trở lại. May mắn thay, vẫn có những cách để làm được điều đó. Dưới đây là 3 phương pháp sẽ giúp gia tăng chất lượng cuộc sống của bạn.
Thiền chánh niệm (Mindful Meditation):
Trong truyền thống đạo Phật cũng như huấn luyện tâm lý trị liệu hiện đại, thiền được sử dụng như một phương pháp giúp thuần hóa tâm trí để hoàn toàn ở trong thực tại.
Bạn hãy ngồi yên tĩnh trong một khoảng không, nhắm mắt lại và tập trung quan sát những gì đang diễn ra trong cơ thể và trong tâm trí bạn. Phương pháp này thường mang lại sự thư giãn, giảm thiểu căng thẳng, và giúp ban thoát khỏi những nhiễu loạn gây mất tập trung.
Bài tập thực hành khá là đơn giản, dễ hiểu. Bạn chỉ cần ngồi và tập trung vào một thứ trong môi trường xung quanh bạn. Với hầu hết mọi người, họ tập trung vào hơi thở của chính mình. Họ hít thở vào, rồi thở ra, họ tập trung chú ý trong từng quá trình của việc “thở”.
Những suy nghĩ và tạp niệm là hết sức tự nhiên. Điều quan trọng ở đây không phải là loại bỏ hết tất cả các hoạt động trong tâm trí bạn. Hãy quan sát tâm trí bạn trong thực tại.
Càng dành nhiều thời gian để thực hành, việc này sẽ trở nên dễ dàng hơn, nhưng nếu nó không hiệu quả, cá nhân tôi từng đạt được những kết quả tương tự bằng cách giới hạn sự chú ý tới một phần riêng trong những thứ xung quanh tôi khi luyện tập, làm những công việc lặt vặt thường ngày.
Khi buộc tâm trí bạn chỉ tập trung vào một thứ duy nhất, bạn đã huấn luyện bộ não phát triển cảm giác kiểm soát sự chú ý. Những nghiên cứu đang tiếp tục đưa ra những điều hứa hẹn, như có được kết quả đáng chú ý chỉ trong vòng 8 tuần.
Single-tasking:
Trái ngược với niềm tin của nhiều người, làm việc đa nhiệm (multitasking) hiếm khi là cách hiệu quả để nâng cao năng suất công việc, đặc biệt là đối với những công việc đòi hỏi nhiều sức khỏe tinh thần.
Không chỉ vậy, làm việc đa nhiệm còn gây tổn hại cho bộ não của bạn. Mỗi khi bạn chuyển từ một việc này sang việc khác, trong khi lưu tâm đến nhiều hơn chỉ một thứ, nhận thức của bạn sẽ bị tổn hại, tâm trí bạn sẽ đi xuống và dẫn đến những căng thẳng không hề cần thiết.
Thậm chí việc thay đổi giữa nhiều dự án, thay đổi môi trường làm việc trong một khoảng thời gian dài hơi để lại hậu quả mà giáo sư trường kinh doanh Sophie Leroy gọi là “attention residue – thặng dư chú ý“. Nó sẽ ảnh hưởng đến khả năng tập trung của bạn trong nhiệm vụ mới.
Làm việc đơn nhiệm (single-tasking) cùng với sự tập trung trong một khoảng thời gian dài sẽ giúp bạn chống lại những tác dụng phụ không mong muốn. Đơn nhiệm hiệu quả hơn và cũng tăng cường khả năng tập trung.
Trên thực tế, tác dụng của làm việc đơn nhiệm cũng như thiền chánh niệm. Bạn càng làm nhiều, bạn càng làm thuần thục hơn, khả năng tập trung của bạn vào những vấn đề quan trọng càng được nâng cao.
Xóa bỏ những thói quen xấu:
Kiểm tra thông báo, lướt web một cách vô thức có vẻ như hoàn toàn vô tội, nhưng nó thường dẫn tới những tác động xấu khó thể nhận ra.
Mỗi khi bạn sử dụng điện thoại kiểm tra tài khoản mạng xã hội, và 10 phút nghỉ ngơi sẽ trở thành những cơn say mê kéo dài hàng tiếng, bộ não của bạn đang hình thành một vòng lặp thói quen xấu thúc đẩy bản thân nó cổ súy cho hành động đó.
Một cách hết sức tự nhiên, công nghệ và thiết bị điện tử đã trở thành một phần quan trọng trong cuộc sống hiện đại. Nhưng để mang đến những động lực thuần tích cực cho cuộc sống của bạn, bạn phải đặt ra những giới hạn. Tách khỏi những thói quen xấu không chỉ là điều nên làm, nó là điều rất cần thiết.
Cá nhân tôi thường không kiểm tra thông báo và email cho tới khoảng 3h chiều. Trong những ngày tôi làm được điều đó, tôi cảm thấy sự khác biệt rõ ràng trong mức độ kiểm soát của tôi đối với thời gian 1 ngày. Không chỉ vậy tôi đã hình thành được thói quen không hề động đến máy tính hay điện thoại trong vòng 24 đến 48 giờ.
Mối quan ngại chưa bao giờ lớn đến vậy
Theo như nhà tâm lý học huyền thoại Mihaly Csikszentmihalyi từng phát biểu trong cuốn sách “Flow: The Psychology of Optimal Experience” (tạm dịch: “Động lực chèo lái hành vi”):
“Sự kiểm soát ý thức quyết định chất lượng của cuộc sống.”
Sự tập trung có sức mạnh làm bạn trở nên hạnh phúc hơn, khiến bạn biết trân trọng những điều nhỏ bé tưởng chừng như dễ bị quên lãng trong cuộc sống thường ngày.
Sự tập trung sẽ giúp bạn vượt qua những giới hạn bởi nỗi sợ cái chết. Tập trung cho phép bạn tận dụng thời gian mà bạn có.
Sự tập trung sẽ dẫn bạn đến một cuộc sống viên mãn bằng việc lưu tâm đến những thứ thực sự ý nghĩa với bạn, thay vì những thứ sẽ khiến bạn đánh mất chính bản thân mình.
Niềm hạnh phúc, sự hiệu quả, sự tồn tại và sự hoàn thiện tất cả đều bắt nguồn từ khả năng chủ động kiểm soát khi bạn tận dụng hết được năng lượng tinh thần trong chính bản thân.
Dẫu cho thế giới xung quanh chúng ta đang ngày càng nỗ lực lấy mất năng lượng tinh thần của chúng ta, cùng với sự nhận thức, tập luyện và những thói quen đúng đắn, chúng ta có thể chống lại và kiểm soát được tâm trí của mình.
Nếu bạn bảo vệ và nuôi dưỡng khả năng tập trung của bản thân, chẳng có gì trên đời có thể ngăn cản một cuộc sống như bạn hằng mong muốn. Bởi lẽ, sự tập trung, chú tâm chính là chính là điểm mấu chốt nơi vạn vật bắt đầu.